سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم، یکی از سرطان های رایج در میان زنان است و به عنوان یکی از شایع ترین عوامل مرگ و میر در سراسر جهان به شمار می رود.این سرطان ، ناشی از رشد غیرطبیعی سلول ها می باشد و حتی در دیگر ارگان های بدن نیز قابل انتشار است و به راحتی می تواند آن ها را مورد تهاجم قرار دهد. مراجعه به متخصص زنان و زایمان دکتر شیرین نیرومنش می تواند در پیشگیری و درمان به موقع این عارضه بسیار موثر باشد.

سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس، یک نوع سرطان است که در بافت‌های دهانه رحم (سرویکس) اتفاق می‌افتد. این نوع سرطان اکثراً به وسیله‌ی پاپیلوماویروس (HPV) ایجاد می‌شود. سرطان دهانه رحم در اثر رشد و یا تغییر شکل نامتعارف سلول های دهانه رحم ایجاد می شود. علایم آن شامل خونریزی غیرعادی، درد در ناحیه پایین شکم، و تغییر در ترشحات واژن هستند. برای تشخیص، آزمایش پاپ اسمیر یا آزمایش HPV مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان این بیماری شامل جراحی، پرتودرمانی، یا درمان‌های دارویی است. واکسن‌های HPV نیز می‌توانند از ابتلا به این نوع سرطان جلوگیری کنند. در ادامه مقاله به هر مورد به طور جداگانه خواهیم پرداخت. اینکه سرطان دهانه رحم در مرحله اولیه تشخیص داده شود، درمان و معالجه آن را تسهیل می‌کند و احتمال نجات بیمار را افزایش می دهد.

دلایل سرطان دهـانه رحم

از موارد ذیل می توان به عنوان دلایل بروز سرطان دهـانه رحم ، نام برد :

• ویروس HPV یا پاپیلومای انسانی ، یکی از دلایل ابتلا به سرطان دهـانه رحم می باشد که قادر است به تدریج بعضی از سلول های گردن رحم را تبدیل به سلول های سرطانی کند.
• از دیگر عواملی که می تواند زمینه ساز ابتلا به سرطان دهـانه رحم شوند ، می توان به ضعف سیستم ایمنی بدن بویژه ضعف سیستم ایمنی در حالت اکتسابی ( بیماری ایدز ) اشاره کرد.
• برخی داروها که به منظور سرکوب سیستم ایمنی ، مصرف می شوند می توانند یکی دیگر از علل ابتلا به سرطان دهـانه رحم باشند.

موارد دیگری نیز وجود دارند که می توانند منجر به ابتلا سرطان دهـانه رحم شوند که عبارتند از :

• مصرف سیگار و دخانیات
• مصرف داروهای ضد بارداری
• شروع رابطه جنسی در سنین پایین
• مقاربت جنسی با افراد مختلف

علائم سرطان دهانه رحم

سرطان دهـانه رحم معمولا در ابتدا با نشانه ای همراه نیست ، اما چنانچه شدت یابد می تواند علائم ذیل را به دنبال داشته باشد :

• درد در ناحیه لگن
• ترشح از واژن به طور مداوم
• خونریزی واژن ، بدون دلیل مشخص
• احساس درد در ناحیه شکم
• کم خونی
• نشت ادرار و مدفوع
• بروز خونریزی و احساس درد در واژن بعد از رابطه جنسی
• از دست دادن اشتها
• کاهش شدید وزن

انواع سرطان دهـانه رحم

1. آدنوکارسینوم : آدنوکارسینوم ، نوعی از سرطان دهـانه رحم است که تقریبا 10 درصد از سرطان های دهانه رحم از این نوع هستند.
2. کارسینوم سنگفرشی : تقریبا 90 درصد از سرطان های دهانه رحم از این نوع می باشند.

مراحل سرطان دهانه رحم

• مرحله یک: در این مرحله، سلول‌های سرطانی فقط در دهانه رحم و سطح خارجی سرویکس قرار دارند. بدون انتشار به بافت‌های اطراف.
• مرحله دو: در این مرحله، سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور دهانه رحم انتقال پیدا می‌کنند، اما هنوز به دیگر اندام‌ها یا بافت‌ها منتقل نشده‌اند.
• مرحله سه: سرطان در این مرحله گسترش می‌یابد و ممکن است به ساختارهای مجاور مانند مثانه یا لوله‌های تخمدان نیز منتقل شود.
• مرحله چهار: در این مرحله، سرطان به اندام‌ها و بافت‌های دورتر از رحم، مانند کبد، ریه‌ها، یا استخوان‌ها منتقل می‌شود. در این مرحله، درمان بیشتری برای کنترل علائم و رشد سلول های سرطانی انجام می‌شود، اما نتیجه درمان در این مرحله از سرطان قطعی نیست.

این مراحل تنها خلاصه ای از پیشرفت سرطان دهانه رحم هستند و هر فرد و هر موردی ممکن است ویژگی‌ها و عوارض به خصوص خود را داشته باشد.

تشخیص سرطان دهـانه رحم

این بیماری در مراحل اولیه ، از طریق غربالگری از دهانه رحم به وسیله پاپ اسمير و نمونه برداری از آن تشخیص داده می شود.

در مراحل بعدی جهت بررسی پیشروی یا عدم پیشروی این بیماری ، فرد تحت تصویربرداری پزشکی قرار می گیرد.

درمان سرطان دهانه رحم

بدیهی است که سرطان دهـانه رحم نیز همچون دیگر بیماری ها در صورت تشخیص به موقع ، در نتیجه درمان اثرگذار است.

به طور کلی پروسه درمان سرطان دهـانه رحم ، می تواند تلفیقی از پرتودرمانی ، شیمی درمانی و جراحی باشد.

آمار ابتلا به سرطان دهـانه رحم در اکثریت موارد مربوط به کشورهای جهان سوم می باشد ، اما شمار مبتلایان به این بیماری در کشورهای پیشرفته به دلیل اجرای برنامه های پیشرفته غربالگری دهانه رحم ، به میزان چشمگیری در حال کاهش است.

پیشگیری از سرطان دهـانه رحم

• واکسن HPV

از طریق واکسن HPV ، می توان از بدن در برابر دو گروه از خانواده ویروس HPV ، حفاظت نموده و حدودا به میزان ۷۵ – ۶۵ درصد از ابتلا به سرطان‌ دهانه رحم جلوگیری به عمل آورد. توصیه می شود قبل از اولين مقاربت جنسی ، نسبت به انجام آزمایش اچ پی وی و همچنین تزریق واکسن HPV اقدام نمایید.

لازم به ذکر است که بعد از تزریق واکسن نیز ، باز هم احتمال ابتلا به سرطان دهـانه رحم وجود دارد ، لذا می بایست طی ادوار زمانی معین ، سلول های دهانه رحم مورد معاینه و نمونه برداری قرار گیرند.همچنین توصیه می شود که زوجین پس از اولین مقاربت ، در موارد لزوم از جمله لکه بینی پس از مقاربت و نمای غیرطبیعی سرویکس ؛ واكسيناسيون پاپ اسمير سالانه و کولپوسکوپی انجام دهند.

چه افرادی در معرض سرطان دهانه رحم هستند؟

عواملی هستند که می توانند ریسک ابتلا به این سرطان را در افراد بالا ببرند این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• دیابت
• ویروسHPV
• مصرف دخانیات
• عفونت زنانه شدید
• ژنتیک و داشتن سابقه خانوادگی

 

• غربالگری از دهانه رحم

به طور کلی سرطان دهـانه رحم ، در اثر تغییرات پیش سرطانی و تقریبا پس از 20 – 10 سال وسعت یافته و پیشروی می کند.

در این مرحله می توان با غربالگری از سلول های دهانه رحم ، به تشخیص تغییرات پیش سرطانی پرداخته و از طریق درمان آن نسبت به پیشگیری از سرطان دهـانه رحم اقدام نمود.

• آزمایش پاپ اسمیر

از دیگر اقدامات موثر در راستای تشخیص و همچنین جلوگیری از سرطان دهـانه رحم ، انجام تست پاپ اسمیر طی دوره های متناوب می باشد.

لازم به ذکر است که خانم ها پس از تجربه اولین رابطه جنسی ، باید سالیانه یک مرتبه نسبت به انجام این تست اقدام کنند.

چنانچه جواب تست پاپ اسمیر در دو دوره ، منفی باشد می بایست انجام آن را به هر 3 سال یکبار تغییر داد.

این تست ، 7 روز بعد از اتمام دوره قاعدگی و 2 روز پس از رابطه جنسی می بایست انجام شود.

به طور کلی تست پاپ اسمیر ، به عنوان یک آزمایش ساده تلقی می شود که دردی به همراه ندارد و به کمک آن می توان سلول های غیرطبیعی داخل و اطراف دهانه رحم را شناسایی کرد.

جهت انجام این تست ، سلول های دهانه رحم برداشته شده و به منظور بررسی بیشتر و تایید وجود سرطان ، زیر میکروسکوپ قرار داده می شوند.

لازم به ذکر است که شستشوی واژن از دو روز قبل از انجام تست پاپ اسمیر ممنوع می باشد ، زیرا احتمال مخفی شدن یا شسته شدن سلول های غیرطبیعی در اثر شستشوی واژن وجود دارد.

توجه داشته باشید که راه های زیر نیز در راستای پیشگیری از سرطان دهانه رحم ، کاربرد موثری دارند :

• باید از برقراری مقاربت جنسی با افراد مختلف خودداری شود.
• توصیه می شود طی نزدیکی جنسی ، از کاندوم استفاده شود.

درمان سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم قابل درمان می باشد.البته لازم به ذکر است که شرایط درمانی به موارد زیر بستگی دارد:
اندازه و استیج سرطان که افراد به ان مبتلا هستند.

1. میزان منتشر شدن سرطان در ارگان های دیگر
2. سلامت عمومی شخص

• این درمان شامل جراحی ، شیمی درمانی و پرتودرمانی می باشد که البته ممکن است شامل درمان هایی با داروهای هدفمند برای درمان سرطان تلقی شود.
• برای شروع متخصصین در ابتدا برای شما روش های درمانی را توضیح می دهند و از مزایا و معایب آن سخن می گویند.
• در مورد اینکه کدامیک از تکنیک های درمانی برای شما مناسب تر می باشد تحقیق می کند.
• در نهایت در حین درمان جلساتی برای چک آپ وجود دارد که در آن وضعیت شما قبل و بعد از هرجلسه درمانی مورد بررسی قرار می گیردکه می تواند آزمایشات و اسکن ها را در بر داشته باشد. در صورتی که فرد هرگونه عوارضی را تجربه کرد می تواند در خصوص این مورد با پزشک صحبت کند.

پرتودرمانی
در این تکنیک با بکارگیری از اشعه ایکس با انرژی بسیار بالا به سلولهای سرطانی آسیب می زنند و انها را از بین می برند این اشعه تنها سلولهای سرطانی را در ناحیه مورد درمان از بین می برد. این نوع درمان ممکن است از طریق مختلف که شامل داخلی خارجی یا ترکیبی از این دو باشد انجام شود.
این درمان به همراه شیمی درمانی اصلی ترین تکنیک برای درمان سرطان دهانه رحم به شمار می رود.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از داروها برای از بین بردن سلولهای سرطانی بهره می گیرد.
از این تکنیک برای کوچک کردن سلولهای سرطانی پیش از جراحی نیز استفاده می کنند.
بعد از جراحی نیز به همراه رادیوتراپی (پرتودرمانی) برای جلوگیری از بازگشت دوباره سلولهای سرطانی به کار برده می شود. زیرا سرطان های پیشرفته می توانند در ارگانهای دیگر پخش شوند یا مجددا در بدن رشد کنند.

درمان با داروهای هدفمند
در صورتی که افراد به سرطان پیشرفته دهانه رحم مبتلا شده باشند یا سرطان دوباره بازگردد معمولا استفاده از این داروها از طریق تزریق به ورید برای افراد تجویز خواهد شد.هدف از استفاده از این داروها کمک به کوچک کردن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها می باشد و قادر به درمان سرطان نیستند.

سخن آخر

زندگی کردن با سرطان دهانه رحم می تواند بسیار برای افرادی که مبتلا به این بیماری هستند و اطرافیان آنها چالش برانگیز باشد.افراد معمولا بعد ازاینکه این موضوع را متوجهمی شوند عصبی یا افسرده و عصبانی شوند.دوستان و افراد خانواده می بایست کاملا حامی این اشخاص باشند. روش های درمانی برای این سرطان وجود دارد که پزشک با توجه به شرایط اشخاص یکی از این موارد را انتخاب خواهد کرد.