تخمدان ها بخشی از سیستم تولید مثل زنان هستند که درپایین شکم و دو طرف رحم قرار دارند و هر کدام به اندازه و شکل یک بادام هستند. تخمک در تخمدان رشد می کند و بالغ می شود ، سپس در دوره باروری چرخه ماهانه ترشح می شود. گاهی اوقات ، کیسه ای پر از مایع به نام کیست در یکی از تخمدان ها ایجاد می شود. بسیاری از زنان در طول زندگی خود حداقل به یک کیست تخمدان مبتلا می شوند ؛ لازم به ذکر است که در بیشتر موارد ، کیست ها بدون درد و بی خطر هستند. جهت چک آپ ماهیانه بهتر است به بهترین متخصص زنان و زایمان ، دکتر شیرین نیرومنش مراجعه کنید.
به طور کلی بیشتر کیست های تخمدان ، علائمی ایجاد نمی کنند و بدون مداخله پزشکی از بین می روند. با این حال ، کیست بزرگ تخمدان ؛ به خصوص آن هایی که پاره شده اند ، می توانند علائم جدی ایجاد کرده و باعث درد لگن ( دردی مبهم یا تیز در قسمت پایین شکم در کنار کیست ) ، سنگینی در شکم و نفخ شکم شود.توجه داشته باشید که علائم کيست تخمدان ، می توانند با رشد کیست ظاهر شوند و معمولا شامل موارد زیر هستند :
از علائم شدید کيست تخمدان که نیاز به فوریت پزشکی دارند ؛ می توان درد شدید لگن ، تب ، ضعف یا سرگیجه ، تنفس سریع و پی در پی را نام برد. این علائم می توانند پارگی کيست یا پیچ خوردگی تخمدان را نشان دهند و در صورتی که به موقع درمان نشوند ، می توانند عواقب جدی به همراه داشته باشند.
ممکن است پزشک پیشنهاد دهد که کیست کوچک شود یا به طور کامل برداشته شود. برداشتن کیست در صورتی انجام می شود که روز به روز در حال بزرگتر شدن باشد و خود به خود از بین نرود.
قرص های جلوگیری از بارداری
پزشک ممکن است برای جلوگیری از کیست های تخمدان از این قرص های خوراکی استفاده کند. دراین روش با تجویز قرص های حاوی هورمون منجر به توقف تخمک گذاری و جلوگیری از تشکیل کیست در آینده خواهند کرد. داروهای ضد بارداری خوراکی نیز می توانند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند. خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان یائسه بیشتر است.
جراحی
جراحی معمولا به دو دسته تقسیم می شود و پزشک با توجه به اندازه کیست و جوری که توسط امواج صوتی به نظر می رسد یکی از روش های زیر را برای جراحی افراد برمی گزیند.
لاپاراسکوپی
این روشی است که در آن پزشک دستگاه کوچکی را از طریق یک برش کوچک در شکم وارد می‌کند. او اندام های تناسلی و حفره لگن را با استفاده از دستگاه مشاهده می کند. پزشک می تواند کیست را از طریق برش های کوچک خارج کند.
لاپارتومی
اگر کیست بزرگ باشد، پزشک می تواند کیست را از طریق یک برش بزرگ در شکم شما با جراحی خارج کند. آنها بیوپسی فوری انجام می دهند و اگر تشخیص دهند که کیست سرطانی است، ممکن است هیسترکتومی را برای برداشتن تخمدان ها و رحم انجام دهند.
بیشتر کيست های تخمدان ، خوش خیم ( غیرسرطانی ) هستند و به طور طبیعی و بدون درمان از بین می روند.اگرچه کيست های تخمدان ، علائم کمی ایجاد می کنند ؛ اما با این وجود ، پزشک ممکن است در معاینه معمول توده کيستیک تخمدان را تشخیص دهد.پیچ خوردگی تخمدان ، یکی از عوارض نادر کيست تخمدان است.
زمانی که کيست بزرگ ، باعث پیچ خوردن تخمدان یا حرکت از موقعیت اصلی خود می شود ، خونرسانی به تخمدان قطع شده و در صورت عدم درمان می تواند باعث آسیب یا مرگ بافت تخمدان شود.پیچ خوردگی تخمدان اگرچه غیر معمول است ، اما تقریبا 3 درصد جراحی های اورژانس زنان را تشکیل می دهد.پارگی کیست ، یکی دیگر از عوارض کيست تخمدان می باشد که می تواند باعث درد شدید و خونریزی داخلی شود.این عارضه ، خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد و در صورت عدم درمان می تواند زندگی فرد را تهدید کند.
بهترین متخصص زنان تهران ، کيست تخمدان را در معاینه معمول لگن تشخیص می دهد و ممکن است متوجه تورم یکی از تخمدان ها شود و برای تایید وجود کيست ، سونوگرافی درخواست نماید.سونوگرافی ؛ به تعیین اندازه ، محل ، شکل و ترکیب جامد یا مایع پر شده کيست کمک می کند. سی تی اسکن و ام آر آی نیز در تشخیص کيست تجویز می شوند.اگر در وضعیت شما تغییری ایجاد نشود یا اندازه کيست افزایش یابد ؛ متخصص زنان ، آزمایشات اضافی ؛ شامل تست بارداری ، آزمایش سطح هورمون و آزمایش خون CA-125 را برای غربالگری سرطان تخمدان تجویز می نماید.
کیست تخمدان معمولا قابل پیشگیری نیست اما مراجعه به موقع به متخصص زنان و زایمان و چک آپ های منظم می تواند به تشخیص زود هنگام منجر شود. در صورتی که هر کدام از علائم زیر را دارید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
چه مواردی ممکن است شانس بروز کیست تخمدان را افزایش دهند:
باید بدانید که کیست تخمدان تاثیر مستقیمی بر روری باروری بانوان نداشته ؛ اما به عنوان مانعی برای فرزند آوری تلقی می شود . همچنین دانستن این نکته الزامی است که مشکلات ناشی از این عارضه بر حسب عواملی نظیر سایز ، نوع ، تعداد و محتویات کیست ها با یکدیگر متفاوت بوده که پس از مراجعه به پزشک مشخص می شوند . بگذارید تاثیر این نوع کیست بر روی نازایی را با یک مثال برایتان روشن سازیم . فرض کنید بانویی در سنین 25 تا 30 سالگی کیست تخمدان داشته و بخواهد برای بارداری اقدام کند . بدون شک در صورت خوش خیم بودن این نوع کیست ، بارداری برای مادر و فرزند مشکلی را به همراه ندارد ؛ اما اگر در سنین بالاتر یعنی در بازه 35 تا 40 اقدام بارداری کنید ، ممکن است کیست تخمدان برایتان خطراتی را به دنبال داشته باشد ، از همین رو تاثیر سن در خطرناک بود کیست تخمدان را دست کم نگیرید .
از طرف دیگر پزشک منشا ایجاد این نوع کیست را در بدن بانوان بررسی کرده و در صورتی که به دلیل بیماری های نظیر آندومتریوز یا پلی کیستیک ایجاد شده باشند ، بارداری باید تا زمان درمان کیست تخمدان به تعویق بیفتد ؛ زیرا آنها در لقاح میان تخمک و اسپرم اختلالاتی را ایجاد می کنند و فرد برای اقدام به بارداری به باید به انجام یکی از روش های کمک باروری به نام IVF بپردازد . در ادامه می خواهیم شما را نا انواع کیست های بی خطر آشنا سازیم که شامل کیست فانکشنال ، کیست آدنوماسکیست و درموئید هستند . در واقع این تنها پزشک است که می تواند بارداری با وجود این نوع کیست ها را برای شما تضمین کند یا خیر ؛ بنابراین قبل از هر اقدامی با ایشان مشورت کنید .