دیابت بارداری
دیابت یک بیماری مهم می باشد که طی آن بدن با کاهش میزان هورمون انسولین مواجه شده و به دنبال آن قادر به کنترل قند خون نخواهد بود. دیابت بارداری یکی از شایع ترین بیماری های دوران بارداری محسوب می شود که سلامت جنین و مادر را در معرض خطر قرار می دهد.
دلیل ابتلا به دیابت بارداری
هنوز دلیل اصلی برای ابتلا به این بیماری در دوران بارداری وجود ندارد و مشخص نیست که چه عاملی سبب خارج شدن میزان قند خون از حالت تعادل در این دوران می شود. به طور کلی با رشد جنین ، جفت نیز به صورت روزانه اقدام به ترشح هورمون هایی می کند که بر روی انسولین اثرگذار هستند. دیابت بارداری غالبا ناشی از ترشح هورمونی است که از طریق جفت ترشح می شود و منجر به افزایش قند خون می گردد.
دیابت بارداری از چه زمانی شروع می شود ؟
دیابت بارداری عموما در روزهای پایانی نیمه دوم بارداری رخ می دهد. در برخی موارد نیز از هفته بیستم نمود می یابد ، اما به طور کلی پیش از موارد ذکر شده رخ نخواهد داد.
علائم دیابت بارداری
در حالت کلی دو نوع دیابت وجود دارد.
- دیابت نوع یک
- دیابت نوع دو
دیابت نوع یک :
دیابت نوع یک ، نوعی بیماری خود ایمنی به شمار می رود و نیاز به تزریق انسولین به صورت روزانه دارد.
علائم دیابت نوع یک
- تکرر ادرار
- خستگی بیش از اندازه
- تشنگی مفرط
- گرسنگی پی در پی
- تاری دید
- کاهش وزن
این نوع از دیابت ، غالبا در میان کودکان و جوانان مشهود می باشد.
دیابت نوع دو :
نسبت به دیابت نوع یک ازشیوع بیشتری برخوردار است و طبق آمار می توان گفت که حدودا 90 درصد مبتلایان به این بیماری در دسته دیابت نوع دو قرار دارند.
علائم دیابت نوع دو
- عفونت کلیه یا مثانه که درمان آن به کندی صورت می گیرد.
- تکرر ادرار
- خستگی همیشگی
- تشنگی شدید
دیابت نوع دو عموما ناشی از ژنتیک ، افزایش سن ، افزایش وزن ، کم تحرکی و سابقه ابتلا به دیابت در بارداری های قبلی می باشد. توجه داشته باشید خانم هایی که سن آن ها بیش از 20 سال می باشد بیش از سایرین در معرض ابتلا به دیابت بارداری می باشند. ابتلای والدین و خانواده درجه یک به دیابت نوع دو ، سبب افزایش ریسک ابتلا به دیابت بارداری می باشد. بعلاوه خانم هایی که با افزایش وزن روبرو هستند و به عبارتی شاخص توده بدنی آن ها از 30 بالاتر است ، احتمال ابتلا به دیابت بارداری در آنان بالا می باشد.
پیشگیری از دیابت بارداری
در صورتی که درصدد بارداری هستید برای حفظ سلامت خود و نوزادتان و پیشگیری از ابتلا به دیابت بارداری ، نکات زیر را در نظر داشته باشید :
- مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر
- پرهیز از مصرف مواد غذایی کم کالری و کم چرب
- تمرکز روی مصرف غلات ، سبزیجات و میوه ها
- ورزش منظم در دوران قبل از بارداری و همچنین در حین حاملگی
- کاهش وزن پیش از اقدام به بارداری
- مشاوره با پزشک متخصص پیش از بارداری
- کنترل قند خون
- رعایت توصیه های مراقبتی که از سوی متخصص زنان و زایمان برای شما تعیین می گردد.
دیابت بارداری منجر به بروز چه مشکلاتی می شود؟
بالا رفتن وزن جنین به هنگام تولد
یکی از مشکلاتی که برای مادرانی که دچار دیابت بارداری هستند به وجود می آید وزن نوزادان می باشد ممکن است وزن نوزادان در این شرایط بیشتر از 4.5 کیلوگرم و حتی بیشتر شود و این موضوع باعث می شود مادر قادر به زایمان طبیعی نباشد و برای به دنیا آوردن نوزاد خود مجبور به سزارین شود .
زایمان پیش از موعد
وجود دیابت ممکن است باعث زایمان زودرس در مادران شود و یا به دلیل اینکه وزن نوزاد در حال بالا رفتن می باشد ، پزشک زمان نزدیک تری را برای سزارین تعیین می کند.
مشکلات تنفسی جدی
نوزادانی که از مادران دارای دیابت بارداری متولد می شوند، ممکن است به مشکل سندرم دیسترس تنفسی مبتلا شوند که منجر به اختلالات تنفسی در آن ها می شود .
قند خون پایین
مادرانی که با این مشکل روبرو هستند ممکن است نوزادانی را با مشکل هیپوگلیسیمی به دنیا بیاورند . این مشکل اگر شدید باشد ممکن است حتی باعث بروز تشنج در نوزادان شود .
امکان مبتلا شدن به دیابت نوع 2
مادرانی که به دیابت بارداری دچار هستند خود و نوزادانشان در آینده از درصد بیشتری احتمال به مبتلا شدن به دیابت نوع 2 ، برخوردار می باشند.
مرگ نوزاد
دیابت بارداری کنترل نشده می تواند منجر به مرگ نوزاد بلافاصله بعد از تولد یا مدتی بعد از آن شود .
ریسک ابتلا به دیابت بارداری
امکان ابتلا به دیابت بارداری در این مادران بیشتر می باشد :
- اشخاصی که دچار اضافه وزن و چاقی می باشند .
- کمبود یا عدم فعالیت فیزیکی
- داشتن دیابت بارداری در گذشته
- وجود سابقه دیابت درافراد خانواده
- به دنیا آوردن کودکی با وزن بیشتر از 4.1 کیلوگرم در گذشته
- مبتلا بودن به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- داشتن سن بالاتر از 25 سال
- داشتن مشکل قلبی ،بالا بودن فشار خون ، بالا بودن کلسترول و مشکلات پزشکی دیگر
درمان دیابت بارداری
اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید ، هرچه سریع تر باید به پزشک مراجعه کنید اینکار برای سلامت خود و نوزادتان کاملا ضروری می باشد .
رعایت رژیم
اولین قدم برای کنترل دیابت رعایت یک رژیم غذایی سالم می باشد.
پرهیز از مصرف مواد غذایی با میزان قند بالا: تا پایان دوران بارداری از مصرف دسر، شیرینی، آب نبات، کلوچه، نوشابه و آب میوه خودداری کنید. شما باید میوه بخورید، اما چون میوه حاوی قند طبیعی بالایی است، مصرف آن را به قطعاتی کوچک در هر وعده محدود کنید.
پرهیز از مصرف زیاد کربوهیدرات: کربوهیدرات ها در نان، غلات، برنج، ماکارونی، سیب زمینی، لوبیا، میوه ها، شیر، ماست و برخی سبزیجات یافت می شوند. مصرف این مواد به دلیل وجود مواد مغذی هم برای شما و هم برای نوزاد در حال رشد شما ضروری است. خوردن غذاهای حاوی کربوهیدرات در هر وعده غذایی بسیار مهم است، اما از مصرف بیش از حد آن ها بپرهیزید.سعی کنید مواد سالم و گیاهی با ارزش بالا را بیشتر در برنامه غذایی تان بگنجانید.
مصرف وعده های غذایی کوچک تر با تعداد بیشتر: سعی کنید مواد غذایی خود را در وعده های بیشتر، ولی با حجم پایین تر مصرف کنید. پرخوری و مصرف بالای کربوهیدرات باعث شدید تر شدن دیابت در شما خواهد شد. تلاش کنید مواد مورد نیاز در دوران بارداری تان را بدون بالا بردن قند برطرف کنید .
انجام فعالیت فیزیکی
انجام فعالیت فیزیکی می تواند تاثیر بسیار خوبی در کنترل کلسترول ، قند و چربی در بدن شما داشته باشد. اگر دچار دیابت بارداری هستید ،باید فعالیت ورزشی داشته باشید. سعی کنید به مدت 5 روز در هر هفته حداقل روزی 30 دقیقه ورزش کنید. میزان قند خود را 4 بار در روز چک کنید . چک کردن میزان قند پیش از سه وعده اصلی غذا مساله بسیار مهمی می باشد .برای اینکار نیازمند یک دستگاه چک کننده قند خانگی خواهید بود. مقدار مناسب برای وجود قند در بدن خود را از پزشک خود سوال کنید و سعی کنید روی آن عدد ثابت بمانید.
بعد از فرآیند زایمان قند شما توسط پزشک چک می شود و خوشبختانه دیابت بارداری بعد از زایمان از بین می رود .اما اگر میزان قند شما به عدد نرمال نرسیده باشد، به این معنی است که شما از پیش از بارداری به دیابت مبتلا بوده اید.
