پریناتولوژی
پریناتولوژی که با نام پزشکی مادر و جنین هم شناخته می شود به زیر مجموعه ای از مراقبت های جنین و مادر در دوران بارداری های پر خطر گفته می شود. پریناتولوژی از رشته های فوق تخصصی رشته زنان و زایمان بوده و خدماتی که در این تخصص ارائه می شود شامل مواردی چون طب کودک و شناخت بارداری پر خطر و غیره می شود.
وظیفه طب مادر و جنین
هدف این طب بهبود کیفیت مراقبت بهداشتی و درمانی ارایه شده به زنان باردار می باشد و به همین منظور متخصصینی را آموزش می دهد تا علاوه بر ارایه خدمات کلینیکی و بالینی ، در نقش مرجع مشاوره های مستقل برای متخصصان دیگری که بیمارانی با بارداری پرخطر دارند ، عمل کنند. این عمل نیازمند آموزش بیشتر در روش های تشخیص و درمان بیماران و آشنایی و آموزش بیشتر در زمینه مامایی و آگاهی بیشتر در مورد مادر و نوزاد برای ارایه خدمات بهتر است.
مواردی که در این زمینه پزشکی توسط فلوشیپ پریناتولوژی ارائه می شود عبارتند از:
- مراقبت قبل از بارداری
- طب کودک
- پزشکی مادر و جنین
- خدمات فوق تخصصی طب جنین و مادر
- فلوشیپ طب جنین و مادر
اهمیت مراجعه به متخصص پریناتولوژی
مراجعه به متخصص پریناتولوژی از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا به طور مستقیم بر سلامت مادر باردار و کودک آینده تأثیر میگذارد. این متخصصان با داشتن دانش و تجربه در زمینه مدیریت بارداریهای پرخطر، میتوانند مراقبتهای لازم را ارائه داده و از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری کنند. اگرچه ارجاع به این متخصصان ممکن است در ابتدا باعث نگرانی شود، اما این اقدام نقش مهمی در بهبود نتایج بارداری ایفا میکند.
برای زنانی که با بارداری پرخطر مواجه هستند، دریافت مراقبتهای تخصصی از پریناتولوژیستها میتواند خطرات مرتبط با بارداری را کاهش داده و سلامت مادر و جنین را تضمین کند. در حالی که بیشتر زنان در طول بارداری تحت نظر متخصص زنان و زایمان هستند، اهمیت مراجعه به متخصص طب مادر و جنین برای مشاوره و مراقبتهای ویژه باید به عنوان بخشی جداییناپذیر از روند بارداری در نظر گرفته شود.
بارداریهای پرخطر نیاز به نظارت دقیقتری دارند و اغلب ویزیتهای منظمتر و انجام سونوگرافیهای تخصصی برای تشخیص و مدیریت بهتر مشکلات ضروری است. به همین دلیل ، همکاری با متخصص طب مادر و جنین میتواند به اطمینان از یک بارداری سالم و زایمانی موفق کمک کند.
بنابراین به بیشتر زنانی که بارداری پرخطر دارند ویزیت این متخصص پیشنهاد می شود. تعداد دفعات مراجعه به این متخصص کاملا بستگی به شرایط مادر دارد اما به طور مسلم افرادی که بارداری پر خطر دارند ، به سونوگرافی و ویزیت بیشتری نیاز خواهند داشت.
چه کسانی باید و حتما توسط متخصص طب مادر و جنین ویزیت شوند؟
ویزیت توسط متخصص طب مادر و جنین برای گروههای زیر ضروری است:
1. افراد مبتلا به دیابت: چه دیابت پیش از بارداری (دیابت نوع 1 یا 2) و چه دیابت بارداری، نیاز به مراقبتهای ویژه دارد تا سطح قند خون کنترل شود و از عوارض احتمالی برای مادر و جنین جلوگیری شود.
2. زنانی که در بارداری قبلی دچار مشکل بودهاند: مانند سقط مکرر، زایمان زودرس، پرهاکلامپسی (فشار خون بالا در بارداری)، یا عوارض دیگر. این افراد باید به طور دقیق تحت نظر قرار گیرند.
3. زنانی که مشکل رشد جنین دارند: اگر جنین در طول بارداری دچار محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) شود یا اندازه جنین کمتر از حد طبیعی باشد، متخصص طب مادر و جنین میتواند علت را شناسایی کرده و اقدامات لازم را انجام دهد.
4. بارداریهای چندقلویی: بارداری دوقلو یا بیشتر معمولاً با خطرات بیشتری همراه است، مانند زایمان زودرس، مشکلات رشد یکی یا هر دو جنین، یا عوارض مرتبط با جفت. نظارت تخصصی در این موارد ضروری است.
5. خونریزی یا زخم شدن در طی بارداری: هرگونه خونریزی یا زخم در طول بارداری میتواند نشانه مشکلات جدی مانند جفت سرراهی، جداشدگی جفت، یا خطر زایمان زودرس باشد و نیاز به ارزیابی و مدیریت فوری توسط متخصص طب مادر و جنین دارد.
سایر موارد مورد نیاز برای مراجعه به پریناتولوژیست
6. افراد با بیماریهای زمینهای مزمن: زنانی که از بیماریهایی مانند فشار خون بالا، بیماریهای قلبی، کلیوی، تیروئید، یا لوپوس رنج میبرند، باید تحت نظارت پریناتولوژیست قرار گیرند تا اثرات این بیماریها بر بارداری مدیریت شود.
7. مادران بالای 35 سال یا بسیار جوان: بارداری در سنین بالای 35 سال یا بسیار پایینتر از میانگین سنی باروری، خطر بیشتری برای عوارض بارداری به همراه دارد و نیاز به مراقبت ویژه دارد.
8. بارداریهای حاصل از روشهای کمک باروری (IVF): این بارداریها معمولاً به دلیل خطرات بالقوه بیشتر مانند سقط، بارداریهای چندقلویی یا محدودیت رشد جنین نیازمند نظارت تخصصی هستند.
9. سابقه ناهنجاریهای جنینی یا بیماریهای ژنتیکی: زنانی که سابقه ناهنجاریهای مادرزادی در جنین قبلی دارند یا در معرض خطر بیماریهای ژنتیکی هستند، باید برای تشخیص زودهنگام و مشاوره تحت نظر متخصص طب مادر و جنین باشند.
10. زایمان زودرس در بارداری فعلی یا قبلی: زنانی که در معرض خطر زایمان زودرس هستند، مانند کسانی که دهانه رحم کوتاه دارند یا سابقه پارگی کیسه آب پیش از موعد داشتهاند، نیازمند ارزیابی مداوم هستند.
این گروهها باید به صورت دورهای توسط متخصص طب مادر و جنین ویزیت شوند تا بتوانند از مراقبتهای ویژه و اقدامات پیشگیرانه لازم بهرهمند شوند و بارداری سالمتری را تجربه کنند.
آزمایش های پره ناتال
آزمایش های پره ناتال را باید از ابتدای حاملگی یعنی بلافاصله پس از عقب افتادن سیکل عادت ماهیانه انجام داد. این آزمایش ها معاینات ساده و تخصصی یعنی معاینات بالینی شرح حال کامل را شامل می شود مانند: سابقه بیماری های خاص و جراحی های مادر ، فشار خون ، وزن بیمار ، بررسی سابقه تزریق خون ، بررسی داروهایی که مادر مصرف می کرده وغیره. همینطور یک آزمایش برای بررسی گلبول های قرمز و کم خونی احتمالی مادر و یک آزمایش ادرار را شامل می شود. این آزمایش ها به جهت تشخیص زود هنگام و جلوگیری از مشکلات جنین است.
آیا سونوگرافی هم جزء آزمایش های پره ناتال است؟
بله. بسیاری از نقایص جنین ، سن حاملگی ، وضعیت جنین و حاملگی چند قلویی با سونوگرافی قابل تشخیص است. از همه مهم تر توصیه می شود که تمام مادران در هفته 11 تا 14 بارداری بررسی سونوگرافی برای تشخیص نشانگان داون را انجام دهند. این آزمایش بسیار تخصصی است و در تهران تنها 10 یا 12 تن از پزشکان ، مهارت انجام این کار را دارند. بنابراین بسیار مهم است که در انتخاب بهترین متخصص زنان در تهران دقت کنید.
برای بررسی پروتیین مخصوص موجود در خون مادر یک آزمایش خون خاص هم از مادر گرفته می شود که خطر نشانگان داون را مشخص می کند. از مادرانی که پس از انجام این تست در گروه پرخطر باشند ، تست آمینوسنتز برای بررسی سلامت جنین گرفته می شود.
پریناتولوژی چگونه انجام می شود؟
در این شکل از نمونه برداری ، متخصص این رشته مهم پزشکی زنان ، دکتر شیرین نیرومنش در ماه سوم بارداری از جفت برای جمع آوری مقدار کمی از مایع آمنیوتیک ، توسط یک سوزن یا لوله نازک ، بیوپسی (نمونه برداری) می کند. برای انجام این آزمایش ، متخصص طب مادر و جنین از دهانه رحم یا شکم استفاده می کند. با روش سونوگرافی پریناتولوژی می توان به وجود مشکلات مرتبط با بیماری های جنین و شرایط بهداشتی موجود پی برد.