مراقبت ها در دوره یائسگی به همراه فیلم و فایل صوتی خانم دکتر نیرومنش
تغییراتی که در دوران قبل از یائسگی و خود ایام یائسگی رخ می دهد غالبا ناشی از تغییرات هورمون های تخمدان و کاهش استروژن می باشد. پروسه قبل از یائسگی ، تقریبا از 2 الی 8 سال پیش از شـروع یائسگی آغاز می گردد و تا یکسال پس از آخرین سیکل قاعدگی به طول می انجامد. لازم به ذکر است که منظور از یائسگی ، ختم سیکل ماهیانه می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مراقبت های در دوره یائسگی با ادامه مقاله از متخصص زنان و زایمان در تهران ، همراه باشید.
تغییرات مربوط به دوران یائسگی (منوپوز)
یائسگی مرحله ای طبیعی در زندگی زنان است که معمولاً بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سال رخ می دهد و با قطع دائم قاعدگی همراه است. این تغییر به دلیل کاهش سطح هورمون های استروژن و پروژسترون اتفاق می افتد و می تواند علائمی مانند گرگرفتگی ، تعریق شبانه ، نوسانات خلقی ، خشکی واژن و کاهش میل جنسی ایجاد کند. همچنین ممکن است تراکم استخوان ها کاهش یافته و خطر پوکی استخوان افزایش یابد. یائسگی بخشی از روند طبیعی بدن است اما مراقبت های تغذیه‌ای ، ورزشی و در صورت نیاز ، درمان های هورمونی می توانند کیفیت زندگی را بهبود دهند. مراجعه منظم به متخصص زنان در این دوران ، نقش مهمی در حفظ سلامت جسمی و روانی زنان دارد. همانطور که گفتیم تغییرات دوران یائسگی در اثر تغییرات هورمونی اتفاق می افتند و معمولا با علائم ذیل همراه است:
- گرگرفتگی – تعریق شبانه – خشکی واژن
- اختلالات غدد – پوکی استخوان – اختلال در خواب
- تغییر خلق و خو – درد در هنگام مقاربت
- احتمال ابتلا به دیابت – تغییرات اندام تناسلی
- ریزش مو و افتادگی پوست
- احتمال ابتلا به سرطان
برای دریافت مشاوره تخصصی از دکتر شیرین نیرومنش، فرم زیر را تکمیل کنید.
عواقب کاهش استروژن در دوران یائسگی
به طور کلی ، بدن انسان برای این که متابولیسم منظمی داشته باشد به ویتامین D ، کلسیم و همچنین هورمون استروژن به میزان کافی نیاز دارد. استروژن تامین کننده بستر استخوانی بدن می باشد و چنانچه این هورمون کاهش یابد ، فرد دچار تحلیل بافت استخوانی و به دنبال آن پوکی استخوان خواهد شد. همچنین کاهش تولید هورمون استروژن منجر به این می شود که فرد در سنین بالا در هنگام حرکت مفاصل و عضلات ، احساس درد مداوم نماید. بنابراین ، ما قصد داریم تا در این مقاله ، به توضیح اقدامات مورد نیاز در مراقبت ها در دوره یائسگی بپردازیم.
استروژن ، عملکرد قلب و عروق را بهبود می بخشد. چنانچه این هورمون در دوران یائسگی به میزان کافی دریافت نشود ؛ منجر به افزایش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی در این افراد خواهد شد. از آن جا که دستگاه گوارش نیز برای کارکرد صحیح به هورمون استروژن نیاز دارد ، باید گفت که به دلیل افت استروژن در دوران یائسگی ، اغلب بانوان یائسه با نفخ شدید شکم روبرو هستند.
از دیگر پیامدهای کاهش استروژن می توان به خشکی اندام تناسلی و در پی آن مقاربت دردناک اشاره نمود که با مراقبت ها در دوره یائسگی می توان آن را کنترل کرد. لازم به ذکر است که می توانید با مصرف داروهایی که پزشک برای شما تجویز می نماید و همچنین با دریافت مواد معدنی مورد نیاز بدن و انجام فعالیت های ورزشی ، در راستای پیشگیری از کاهش هورمون استروژن اقدام نمایید.
صحبت های دکتر شیرین نیرومنش ، بهترین متخصص زنان تهران درباره یائسگی
مراقبت ها در دوره یائسگی
اختلالات غده تیروئید در دوران یائسگی
در حالت کلی ، با بالا رفتن سن ، عملکرد غده تیروئید کاهش یافته و از این رو احتمال بروز علائم کم کاری تیروئید در این دوران وجود دارد. بنابراین می بایست در بانوان یائسه ، فعالیت غده تیروئید مورد آنالیز قرار گیرد.
ابتلا به دیابت در دوران یائسگی
احتمال بروز دیابت در سنین بالای 40 سال ، بیش از سایر رده های سنی می باشد. لذا بانوان یائسه بایستی از لحاظ ابتلا به بیماری دیابت نیز مورد بررسی ادواری قرار گیرند.
تغییرات اندام تناسلی در مراقبت ها در دوره یائسگی
متاسفانه کاهش استروژن در دوران یائسگی ، منجر به نازک شدن مخاط و دیواره های واژن ( آتروفی واژن ) شده و این امر سبب درد در حین مقاربت جنسی ، تنگی و خارش واژن می گردد. آتروفی واژن بر روی کیفیت زندگی ، اثر سوء می گذارد و به عنوان مثال فرد را با عفونت مجاری ادرار ، سوزش ادرار ، بی اختیاری ادرار و عفـونت مکرر مثانه مواجه می کند. مشکل آتروفی واژن ، با مصرف استروژن های موضعی تا حدودی قابل درمان می باشد.
تغییر خلق وخو در دوران یائسگی
اختلالات خلق وخو از دیگر علائمی است که در دوران یائسگی بروز می کند و با روانکاوی و دارودرمانی می توان تا حدود زیادی آن را کنترل کرد.
بخشی از صحبت های دکتر شیرین نیورمنش در رابطه با یائسگی در قالب فایل صوتی
احتمال ابتلا به سرطان در دوران یائسگی
خشکی واژن و آتروفی واژن در دوران یائسگی ، ممکن است سبب لکه بینی در این دوران شود. از آن جا که خونریزی بعد از یائسگی ، می تواند دال بر ابتلا به بیماری های جدی باشد ، بانوان باید در این دوران از نظر ابتلا به سرطان رحم ، دهانه رحم و تخمدان مورد بررسی قرار بگیرند. از این رو جهت بررسی دهانه رحم می بایست همه خانم ها پس از 21 سالگی نسبت به انجام تست پاپ اسمیر اقدام نمایند. لازم به ذکر است که در صورت مشاهده خونریزی غیر طبیعی در دوران یائسگی ، انجام سونوگرافی واژینال به منظور بررسی ضخامت رحم و سایز تخمدان ها؛ بسیار ضروری می باشد. توجه داشته باشید که شایع ترین سرطان در میان خانم ها ، سرطان سینه می باشد که احتمال ابتلا به آن از 50 سالگی به بعد افزایش می یابد.
بنابراین خانم های یائسه در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارند و جهت پیشگیری از آن توصیه می شود از سن 40 سال به بعد تمامی بانوان ، نسبت به انجام ماموگرافی هر دو سال یکبار و پس از 50 سالگی به صورت سالیانه اقدام نمایند.
توجه به پوکی استخوان بخشی از مراقبت ها در دوره یائسگی
پوکی استخوان یکی از علائم دوران یائسگی است که در اثر کاهش هورمون استروژن رخ می دهد. باید میزان تراکم استخوان در خانم های یائسه و نیز بانوان 65 سال به بالا طی هر پنج سال یکبار ، اندازه گیری شود. ورزش ، بهترین راه جهت درمان پوکی استخوان در هر رده سنی می باشد. ترک عادات نادرست غذایی ، مصرف ویتامین D و داروهای مکمل کلسیم ( البته با تایید پزشک ) نیز در درمان این عارضه بسیار اثرگذارند.
مراقبت های پوستی در دوران یائسگی
هورمون استروژن در قوام و استحکام پوست و مو تاثیر بسزایی دارد. کاهش این هورمون در دوران یائسگی ، سبب افتادگی پوست و نیز ریزش مو می شود. به طور کلی ، کلاژن سازی در دوران یائسگی ، دچار افت شده و به این ترتیب چربی پوست کاهش می یابد و پوست قابلیت ارتجاعی خود را از دست داده و دچار افتادگی می شود. باید در دوران یائسگی از خشکی پوست جلوگیری کرده و با مصرف خوراکی های حاوی آنتی اکسیدان همچون سبزیجات و میوه ها ، کنجد ، بادام زمینی ، سویا و نیز از طریق آبرسانی و استفاده از روغن های طبیعی به حفظ رطوبت پوست کمک کرد.
- توجه به وضعیت هورمون ها و نکات مربوط به مراقبت ها در دوره یائسگی
همانطور که اشاره کردیم قبل از شروع دوران یائسگی ، شاهد ایجاد تغییرات در هورمون های زنانه خواهید بود. البته با انجام آزمایش های هورمونی می توان آغاز این تغییرات را تشخیص داد. یکی از مهم ترین علائم این دوران که در آزمایش خون مشاهده می شود ، افزایش هورمون FSH در خانم هاست. در واقع افزایش این هورمون ، منجر به کاهش تولید هورمون های استروژن می شود و این مسئله مشکلات بسیاری را طی این دوران به وجود می آورد.
راهکارهای کاهش علائم ، در مبحث مراقبت ها در دوره یائسگی
برای کنترل علائم مذکور ، راه هایی وجود دارند ، از جمله مواردی که در ادامه توضیح می دهیم. همچنین ، گر گرفتگی منحصر به فرد بوده و مدت و شدت آن در افراد متفاوت است. گاهی با تعریق و احساس سرما و گاهی با قرمزی و گرمای شدید بروز می کند. گاهی این گر گرفتگی کوتاه مدت است و گاهی مدت زمان زیادی همراه فرد می ماند. البته برای کاهش گر گرفتگی می توانید کارهای زیر را انجام دهید.
- خودداری از مصرف سیگار
- پرهیز از مصرف نوشیدنی های الکلی
- پرهیز از غذاهای تند و ادویه جات
- مصرف کافئین کمتر
- پوشیدن لباس های گشاد
- متعادل نگه داشتن دمای محیط
- کنترل استرس و دوری از فضاهای استرس زا
همچنین ، با تغییر در هورمون ها و تغییرات فیزیکی ممکن است وضعیت روحیتان نیز تحت تاثیر باشد. بطوریکه زندگی روزمره شما را مختل کند. مثلاً گر گرفتگی و تعریق شبانه ممکن است باعث بی خوابی شما شود یا استرس های ناشی از ناراحتی ، نسبت به ورود به دوران سالخوردگی شما را اذیت کند و نهایتاً در مواردی که نتوانید وضعیت روحی خود را کنترل کنید ، منجر به افسردگی می شود. به این ترتیب ، سعی کنید برای جلوگیری از این احساس و مقابله با آن ورزش مناسب انجام دهید و درصورتیکه تازه وارد این دوارن شده اید و احساسی مثل غم ، ناراحتی ، بی حوصلگی ، ناامیدی ، عدم لذت و غیره را داشتید ، حتماً نزد یک مشاور مراجعه نمایید.
